Openblijven of dichtgaan is voor veel ondernemers een hele, hele moeilijke keus’, zegt Olaf Zwijnenburg, retailspecialist bij Rabobank. ‘Sluiten betekent meteen nul inkomsten, terwijl de kosten doorlopen.’ Winkeliers moeten immers ‘gewoon’ de huur en hun vaste personeel blijven betalen.
Tegelijkertijd is het openhouden van een uitgestorven winkel ook geen aanlokkelijk vooruitzicht. Zeker niet met medewerkers die bang zijn voor besmetting en thuis nodig zijn voor de opvang van hun kinderen. Na druk van personeel sloot Ikea dinsdagavond alle dertien vestigingen in Nederland.
OPEN
Wie kiezen hiervoor? Onder meer Hema, Blokker en Zeeman.
Waarom? ‘We zien dat er een grote vraag is naar eerste levensbehoeftes’, zegt een woordvoerder van Hema. De bijna 550 filialen die de warenhuisketen in Nederland heeft, blijven daarom open. Alleen de restaurants in de winkels zijn gesloten, omdat dat sinds zondagavond verplicht is voor de horeca. ‘Vooral babyspullen, verzorgingsproducten en voedselwaren doen het goed.’
Ook de vestigingen van Blokker blijven voorlopig open. ‘We leggen in de winkels meer nadruk op schoonmaken, bakken en koken, want dat doen mensen ook als ze verplicht thuis moeten blijven’, zegt eigenaar Michiel Witteveen. Wel ziet hij dat de bezoekersaantallen per winkel sterk wisselen. ‘In de grote steden gaat het minder dan in een dorp waar we naast de Albert Heijn zitten. Ik rij nu door Amsterdam, en de stad is gewoon uitgestorven.’
Openblijven is geen doel op zich, benadrukken Witteveen en de zegsvrouw van Hema. ‘We bekijken van dag tot dag en per vestiging wat verstandig is’, zegt Witteveen. ‘Als er geen mensen meer in de winkel komen, kijken we naar kortere openingstijden of sluiting.’
HALF OPEN
Wie kiezen hiervoor? Onder meer Mediamarkt, Scotch & Soda en Hans Anders.
Waarom? In het tijdsvacuüm tussen open zijn en gedwongen sluiten, kiezen veel winkelketens voor een tussenoplossing. Brillenketen Hans Anders is korter open om personeel de gelegenheid te geven in de ochtenden voor hun kinderen te zorgen en gespreid over de dag te kunnen reizen, vertelt een woordvoerder. Vanwege besmettingsgevaar kan het optiekbedrijf ook veel diensten momenteel niet leveren, zoals lens- en oogcontroles.
Zelfs supermarktketen Marqt, dat juist wordt overlopen door klanten, heeft zijn openingstijden moeten verkorten. ‘Om ons personeel niet te overvragen, en duurzaam in dienst te houden, gaan veel vestigingen iets later open en ook eerder dicht. Dat geeft ze meer tijd om schappen te vullen en schoon te maken.’
Bij MediaMarkt, dat nog maar vijf uur per dag open is, speelde veranderend winkelgedrag de belangrijkste rol, zegt een woordvoerder. ‘Mensen kwamen steeds minder ’s avonds naar de winkel en kozen steeds vaker voor de ophaalservice. Bovendien heeft steeds meer personeel klachten, wat het rooster lastig maakt.’
DICHT
Wie kiezen hiervoor? Onder meer KPN, Ikea, Apple, de Bijenkorf en veel zelfstandige winkeliers.
Waarom? Tot nu toe hebben grote ketens die uit eigen beweging winkels sluiten veelal één ding gemeen: verkopen in eigen, fysieke winkels zijn niet hun belangrijkste inkomstenbron. Bedrijven als Apple of Coolblue zijn vooral onlinespelers.
Bij kleine winkeliers die dichtgaan, speelt een ander probleem. Door ziekte-uitval of noodgedwongen kinderopvang thuis is er simpelweg te weinig bezetting.
Vóór de lockdown van België, die woensdagmiddag ingaat, hoefden niet-essentiële winkels in principe alleen in de weekenden dicht. Toch kozen veel ketens uit eigen beweging voor totale sluiting. Is dat ons voorland? ‘Toen was aangekondigd dat winkels in het weekend dicht moesten, kozen Belgische retailers eerst voor extra koopavonden’, zegt retailspecialist Stefan van Rompaey. ‘Maar daar kwam veel kritiek op.’
Dat ketens daarna hun deuren helemaal dicht deden, kwam ook door protest van personeel, zegt de retailkenner. ‘Veel winkelmedewerkers wilden niet meer werken, uit angst voor besmetting.
In Nederland lijken die zorgen nu ook effect te sorteren. Door de sluiting van horeca en attractieparken kon je bij Ikea over de hoofden lopen. Om te voorkomen dat de Zweedse meubelfilialen ‘een haard voor besmetting werden’ eisten medewerkers onmiddellijke sluiting. En met succes: Ikea sluit al zijn vestigingen in Nederland, net als eerder in Duitsland.
.
